Ο ακέραιος κυρ Αλέξανδρος

      

 Όπου και να σας βρίσκει το κακό, αδελφοί
όπου και να θολώνει ο νους σας
μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό
και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη

Οδυσσέας Ελύτης, Το Άξιον Εστί

         Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο κοσμοκαλόγερος της νεοελληνικής λογοτεχνίας, ο άοκνος αυτός υπηρέτης του λόγου, ξεχωρίζει όχι μόνο για τον άπλετο λυρισμό του, που ξεχειλίζει στις ατελείωτες περιγραφές του φυσικού κάλλους της ιδιαίτερης πατρίδας του, αλλά και για την ικανότητά του να ανατέμνει την ανθρώπινη ψυχή, να φθάνει στα κατάβαθά της και να ανασύρει μνήμες αλλοτινές και επιθυμίες ανεκπλήρωτες.
Ο ποιητικός ρεμβασμός, η νοσταλγική διάθεση, ο απόκρυφος ερωτισμός, το απόλυτο συνταίριασμα των αντιθέσεων(η ζωή και ο θάνατος, ο πειρασμός και η αμαρτία, ο θρήνος και το τραγούδι, το σκοτάδι και το φως, η αθωότητα και η ενοχή) είναι στοιχεία συνυφασμένα με το έργο του, που το καθιστούν μοναδικό και ανεπανάληπτο. Και μολονότι έχει εντυπωθεί στη συνείδηση του αναγνωστικού κοινού η εικόνα του Παπαδιαμάντη ως κορυφαίου διηγηματογράφου, η ποίηση δεν παύει να αποτελεί το αναγκαίο και θεμελιώδες υπόστρωμα της λογοτεχνίας που αναζητούσε ως το τέλος της ζωής του. Το αποδεικνύουν οι αμέτρητοι στίχοι που βρίσκουμε διάσπαρτους στα διηγήματά του και μετουσιώνουν τις φιλοσοφικές του ανησυχίες, τη βαθύτερη ενόρασή του για τη ζωή, τον έρωτα, το θάνατο, τις ανθρώπινες σχέσεις, τα προαιώνια διλήμματα που ταλανίζουν την ανθρώπινη ψυχή. 

        Σταχυολογώντας δύο από τα πιο χαρακτηριστικά του ποιήματα, που συμπεριλαμβάνονται στο δίσκο-αφιέρωμα "Το σκοτεινό τρυγόνι" , που κυκλοφόρησε το 2006, ας απολαύσουμε τη μαγεία της παπαδιαμαντικής ποίησης, της τόσο λιτής, αλλά και περιεκτικής συνάμα. Συνοδοιπόρος μας σ' αυτό το ποιητικό ταξίδι η μελωδική φωνή του Σωκράτη Μάλαμα.

Στίχοι: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
Μουσική: Λιαπακης - Μαστοράκης - Πανταζης -
Πρώτη εκτέλεση: Σωκράτης Μάλαμας ~




Στα μάτια τα ψιχαλιστά
που 'χει ο έρωτας καρτέρι
πόσο μεθύσι μέθυσα
ένας Θεός το ξέρει..

Στίχοι: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
Μουσική: Λιαπακης - Μαστοράκης - Πανταζης -
Πρώτη εκτέλεση: Σωκράτης Μάλαμας ~


Μάνα μου,
εγώ είμαι τ' άμοιρο
το σκοτεινό τρυγόνι
όπου το δέρνει ο άνεμος
βροχή που το πληγώνει..


Το δόλιο
όπου κι αν στραφεί
απ' όπου κι αν περάσει
δε βρίσκει πέτρα να σταθεί
κλωνάρι να πλαγιάσει..


Εγώ βαρκούλα μοναχή
βαρκούλα αποδαρμένη
μέσα σε πέλαγο ανοιχτό
σε θάλασσα αφρισμένη..


Παλεύω με τα κύματα
χωρίς πανί, τιμόνι
κι άλλη δεν έχω άγκυρα
πλην την ευχή σου μόνη..

Ο ακέραιος κυρ Αλέξανδρος

Νίκος Καρούζος

Θαμνώδη ρήματα και φύλλα καταπράσινα της γλώσσας.
Μεγάλος άνθρωπος κι ανέσπερος Έλληνας που κράτησε
τον πόνο στο σωστό του ύψος
αγνοώντας και δημοτικισμούς και εξελικτισμούς και μόδες
αγνοώντας τα εκάστοτε μορμολύκεια
την ασίγαστη γενικότητα των πιθήκων
αγνοώντας τον αιώνα της καλπάζουσας εξυπνάδας
ο ανοξείδωτος.
Ήδη τα θύματα της Προόδου που πρόωρα σκουριάζει
πάνε στην πατρίδα του τη Σκιάθο
κι αγοράζουν ελπίζοντας οικόπεδα
πάνε για λίγο αεράκι λίγη θάλασσα και φρέσκο φεγγάρι.
Μα είν' αδύνατο να κοροϊδέψουμε τη ρημαγμένη φύση
με ξυπόλυτα Σαββατοκύριακα και με τροχόσπιτα.
Ο ακέραιος κυρ Αλέξανδρος
εκείνος ο περιούσιος Παπαδιαμάντης
και το κεράκι μας ακόμη δεν το θέλει.
(1972)


 Έτσι έζησε τη ζωή του ο κυρ Αλέξανδρος. Με ταπεινότητα και μετριοφροσύνη, στη γλυκερή μοναξιά του φτωχικού σπιτιού του, στη γαλήνη της γενέθλιας γης, που το χώμα της τον ανάστησε και που στο χώμα της βρήκε τον αιώνιο αναπαημό. 
Καλό βράδυ!!!